Κάστρων περίπλους ... Δυτική Μεσσηνια !!!

Κάστρων περίπλους

Κείμενο: Ολγα Χαραμή
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας

Η ιστορική Πύλος, η αυστηρή Μεθώνη, η φιλόξενη Κορώνη, η διχασμένη Κυπαρισσία κι ανάμεσά τους μικρά ψαροχώρια, τουριστικές παραλίες, βυζαντινά μνημεία κι αμέτρητα μυκηναϊκά κατάλοιπα. Τα παράλια της Μεσσηνίας είναι ένας τόπος ευλογημένος, που αποκτά άλλη διάσταση μέσα από το πρίσμα της ιστορίας.

Η πέτρινη γέφυρα με τα 14 τόξα που οδηγεί στο κάστρο της Μεθώνης

«Η Ελλάδα σε μικρογραφία» σκέφτεσαι καθώς ξεμακραίνεις από την Καλαμάτα και κατευθύνεσαι δυτικά. Είναι απλά η Μεσσηνία. Απέραντοι ελαιώνες, αστραφτερή θάλασσα, αμπελώνες, ήμερη ομορφιά. Ομορφιά, να μια λέξη που χαρακτηρίζει τον νομό. Υπάρχουν κι άλλες. Ιστορία. Μνημεία. Πλούσια φύση. Και άνθρωποι φιλόξενοι που δεν εγκαταλείπουν τον τόπο τους. Γιατί τα έχουν όλα.

Ας ξεκαθαρίσουμε απ’ την αρχή κάποια πράγματα: Κατά την ταπεινή μας άποψη, σε αυτήν τη γεωγραφική περιοχή, η πιο όμορφη κωμόπολη είναι η Κορώνη, το πιο όμορφο κάστρο είναι της Μεθώνης, η πιο πλούσια σε φύση και ιστορία περιοχή είναι η Πύλος και η έκπληξη του ταξιδιού είναι η Κυπαρισσία. Χωρίς παρεξήγηση!

Το Πολυλίμνιο με το σύμπλεγμα καταρρακτών και λιμνών στη Χαραυγή

Στη νοτιοδυτική πλευρά της Μεσσηνίας, εκτός από ελιά, αμπέλι και πορτοκάλι, μυρίζει... ανάπτυξη. Μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες άρχισαν να ρίχνουν θεμέλια μετά το έναυσμα που έδωσε ο καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος, δημιουργώντας ένα από τα μεγαλύτερα συγκροτήματα της Ελλάδας.

Ωστόσο η Μεσσηνία δεν απευθύνεται μόνο σε «rich and famous». Εδώ παραθερίζουν οι οικογενειάρχες στα γραφικά ψαροχώρια, οι νεαροί των low budget διακοπών που βολεύονται στις άσημες, ανεκμετάλλευτες παραλίες και οι πιστοί camperados, που δεν εγκαταλείπουν τα πόστα τους στα αμέτρητα κάμπινγκ.

Το Πεταλίδι είναι διαχρονικά ένας τουριστικός προορισμός για οικογένειες

Οι δραστηριότητες δεν λείπουν για κανέναν και περιλαμβάνουν πάντα ένα μικρό ή μεγαλύτερο μάθημα ιστορίας: Περπάτημα στα κάστρα και στους νησιώτικους οικισμούς, ανακάλυψη βυζαντινών εκκλησιών, εξερεύνηση μυκηναϊκών και κλασσικών σπαραγμάτων, θαλάσσιες εξορμήσεις σε ερημονήσια, παρατήρηση υδροβιότοπων, καταρρίχηση καταρρακτών σε φαράγγια με πλούσια βλάστηση. Η Μεσσηνία τα έχει όλα. Και κυρίως λάμψη.


Από μπαρμπάδες πώς πάμε;
Η διαδρομή κατά μήκος της α- κτογραμμής από την Καλαμάτα έως την Κυπαρισσία είναι μια τεράστια παραλία. Αλλες ήσυχες, άλλες κοσμικές, με ξαπλώστρες και beach bar ή χωρίς, αποτελούν τον βασικό πόλο έλξης της περιοχής (να θυμάστε πως σε πολλές από αυτές επωάζονται αβγά της θαλάσσιας χελώνας καρέτα καρέτα).

Η παραλία της Μεθώνης προσφέρεται για απολαυστικές βουτιές με θέα το κάστρο

Στον παραλιακό δρόμο θα βγείτε μετά τη Βελίκα, ωστόσο σε αυτό το σημείο αξίζει μία παράκαμψη προς τη Χαραυγή για να περπατήσετε στο Πολυλίμνιο. Για διαφορετικό λόγο αξίζει να λοξοδρομήσετε και προς την Καρποφόρα, όπου έχει ανασκαφεί μυκηναϊκός τάφος. Επόμενος σταθμός είναι το Πεταλίδι, το γνωστό ψαροχώρι, που χάρη στις ωραίες παραλίες του γνωρίζει ιδιαίτερη τουριστική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Επειτα περνάτε από την ωραία παραλία του Καλαμακίου, τους Χράνους και η όμορφη Κορώνη εμφανίζεται μπροστά σας.

Οι ψαράδες καθαρίζουν την ψαριά της ημέρας και οι γλάροι έχουν στήσει καρτέρι για να πάρουν μεζέ. Ο κυρ Πότης ο Παραπονιάρης έχει πιάσει το πινέλο και «κόβει περασιά» στο καΐκι και ο υιός «καγκελάριος» κερνάει ρακές κι ας απέχει αρκετά μίλια και χρόνια από την Κρήτη.

Η Κορώνη και το κάστρο της. Διακρίνονται οι χαρακτηριστικοί στρογγυλοί πύργοι που οχυρώνουν το κάστρο από την πλευρά της θάλασσας. Εξαιρετικό δείγμα πλαστικότητας της βενετσιάνικης αρχιτεκτονικής.

Νέοι και γηραιοί Κορωναίοι έχουν σχηματίσει ουρά έξω από το «Κουρείον Η Σεβίλλη» για το απαραίτητο εβδομαδιαίο τους ξύρισμα και άλλοι παίζουν χαρτιά και πίνουν καφέ στο καφενείο «Η συνάντηση», που, παρότι ανακαινισμένο εκ θεμελίων, λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1902 από την οικογένεια Βαρβουτσή.

Στο κάστρο μια χούφτα οικογένειες πίνουν ακόμη το καφεδάκι τους, με φόντο τα παμπάλαια ερειπωμένα κτίσματα. Ετσι κυλά η ζωή στην Κορώνη: ανθρώπινα πολύχρωμα, ζεστά. Είναι μια όμορφη, νησιωτική πολιτεία με πρόσωπο στον Μεσσηνιακό Κόλπο και μία ημιπεζοδρομημένη προκυμαία, όπου παρατάσσονται τα ουζερί.

Η παραλία Ζάγκα-Μεμί στην «πίσω» πλευρά της Κορώνης. Στο βάθος διακρίνεται ο Ταΰγετος στην απέναντι ακτή του Μεσσηνιακού κόλπου.

Ανηφορίζοντας προς το κάστρο βαδίζετε σε λιθόστρωτα δρομάκια και ασβεστωμένα σκαλοπάτια και συναντάτε γραφικά μικρά μαγαζιά και διώροφα σπίτια, που συχνά έχουν εντυπωσιακά φουρούσια, μικρά μπαλκόνια με ολάνθιστες γλάστρες ή πολύχρωμα πορτοπαράθυρα.

Το περήφανο κάστρο της, το οποίο κατοικείται ακόμη, έχτισαν οι Ενετοί στα χρόνια των οποίων η Κορώνη μεταμορφώθηκε σε ισχυρό εμπορικό και ναυτικό κέντρο. Τα κτίσματά του δεν σώζονται σε ικανοποιητική κατάσταση, καθώς παλαιότερα οι ντόπιοι έπαιρναν χώμα για να φτιάξουν τις τζάρες, τα περίφημα κεραμικά τους, προκαλώντας την κατάρρευση των κτισμάτων.

Ο κ. Παραπονιάρης τραβάει την πιο δύσκολη πινελιά σε βάρκα στην Κορώνη

Εντούτοις ο περίπατος ανάμεσα στα ερείπια, τους οχυρωματικούς περιβόλους, τους πύργους, τις εκκλησίες της Αγίας Σοφίας και του Αγίου Χαράλαμπου, η οποία υπήρξε βενετσιάνικη εκκλησία αφιερωμένη στον Σαν Ρόκο, καθώς και το σύγχρονο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, είναι απολαυστική.

Αν προσεγγίσετε το κάστρο από τη νότια πλευρά προς την παραλία Ζάγκα-Μεμί, θα βρεθείτε σ’ ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Μεσσηνίας, την Παναγιά Ελεήστρα, στην εικόνα της οποίας είναι ενσωματωμένα τρία αγαλματίδια καθολικού τύπου, ου απεικονίζουν την Παναγία, τον Εσταυρωμένο και τον Ευαγγελιστή Λουκά και βρέθηκαν στο σημείο.


Το μεγάλο λιμάνι των Ενετών

Η γρανιτένια στήλη του Μοροζίνι επάνω στην οποία στεκόταν το φτερωτό λιοντάρι της Βενετίας ή ο ανδριάντας του Μοροζίνι

Η Φοινικούντα απέχει 17 χλμ. από την Κορώνη και στην αρχαιότητα υπήρξε λιμάνι διακίνησης του όστρακου Murex trunculus, από το οποίο παραγόταν η πορφύρα. Στις μέρες μας είναι ένας από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της Μεσσηνίας, διαθέτει μια όμορφη χρυσή αμμουδιά, ένα απάνεμο λιμανάκι και άρτιες τουριστικές υποδομές.

Συνεχίζοντας δυτικά έχετε διαρκή θέα στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Οινουσσών. Από αυτά επισκέψεις πραγματοποιούνται στη Σαπιέντζα, νότια της Μεθώνης, με τον πέτρινο φάρο, το κουμαρόδασος και τις ωραίες παραλίες Αμμος και Μαγαζάκια. Η Αγία Μαρίνα είναι βραχονησίδα και η Σχίζα λειτουργεί ως πεδίο βολής της πολεμικής αεροπορίας.

Σε απόσταση 6 ν.μ. προς τα νοτιοδυτικά βρίσκεται και το περίφημο φρέαρ των Οινουσσών, το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου (5.200μ.). Εδώ είναι βυθισμένο ένα υπερσύγχρονο τηλεσκόπιο αφού στην απόλυτη άβυσσο το Ινστιτούτο Αστροσωματιδιακής Φυσικής «Νέστωρ» αναζητεί τα παράξενα «νετρίνα», για να συνθέσει ένα καινούριο χάρτη του Σύμπαντος.

Επόμενη στάση η Μεθώνη. Λέξεις όπως «τείχη», «επάλξεις», «πύλες», «προμαχώνες» θα μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον σας σε αυτή την πολιτεία, καθώς το κάστρο της είναι από τα ομορφότερα και μεγαλύτερα της Ελλάδας, με έκταση 100 στρεμ. περίπου. Η ιστορία δεν του λείπει: το σημερινό κάστρο κτίστηκε από τους Ενετούς μετά τον 13ο αιώνα στη θέση βυζαντινού φρουρίου που με τη σειρά του είχε χτιστεί επάνω σε οχυρό του 4ου π.Χ. αιώνα.

Η Μεθώνη αποτέλεσε, δε, για πολλούς αιώνες, μεγάλο εμπορικό, οικονομικό και συγκοινωνιακό κόμβο, που εξυπηρέτησε τόσο τους εκάστοτε κατακτητές (Ενετοί, Φράγκοι, Τούρκοι) όσο και τους εμπόρους της Ανατολής και τους προσκυνητές των Αγίων Τόπων.

Το Μπούρτζι της Μεθώνης λειτούργησε στο πέρασμα των αιώνων ως έδρα φρουράς, φυλακή και φάρος.

Η πέτρινη γέφυρα με τα 14 τόξα που αντικρίζετε σήμερα κατασκευάστηκε από τους μηχανικούς του στρατηγού Μαιζώνος. Μέχρι τότε τη μεγάλη τάφρο που απέκλειε το κάστρο στεφάνωνε ξύλινη κινητή γέφυρα. Κατά την περιήγησή σας αξίζει να παρατηρήσετε τα ισχυρά τείχη με τα φτερωτά λιοντάρια της Βενετίας, την εντυπωσιακή πύλη, τους προμαχώνες, τη γρανιτένια «στήλη του Μοροζίνι», τα δύο τουρκικά λουτρά, τον ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, την πύλη της θάλασσας με τους πύργους και την εξέδρα με τις επάλξεις και, φυσικά, το Μπούρτζι.

Το κάστρο, οι παραλίες και η βόλτα στον οικισμό είναι οι βασικοί λόγοι για να έρθει κάποιος στη Μεθώνη - η όμορφη πολιτεία όμως κρύβει και άλλες εκπλήξεις. Μεταξύ αυτών είναι του Παπά η Λίμνα, ένας κλειστός από βράχια κολπίσκος, με ερυθρά πετρώματα, τον οποίο αρκετοί προτιμούν για κολύμπι. Θα φτάσετε εκεί περπατώντας για 10 λεπτά από τον βιολογικό καθαρισμό ανάμεσα σε βράχια και θάμνους.

Φεύγοντας από τη Μεθώνη προς Βορρά αξίζει να κάνετε μερικές ακόμη στάσεις. Κρατήστε σημειώσεις: Στα 2 χλμ. αριστερά, βρίσκονται οι κατακόμβες του Αγίου Ονούφριου. Περίπου στο ίδιο ύψος αλλά δεξιά του δρόμου αναζητήστε τον πανέμορφο ναό του Αγίου Βασιλείου (10ος αι.).  Λίγο πιο κάτω και πάλι δεξιά ένας άλλος χωματόδρομος θα σας οδηγήσει στα ερείπια του Αγίου Λέοντα μιας τρίκλιτης βασιλικής του 13ου αιώνα.


Στον ιστορικό κόλπο του Ναυαρίνου
Ο καφές στην πλατεία Τριών Ναυάρχων κάτω από τη σκιά των πλατανιών είναι κάτι παραπάνω από απολαυστικός. Οι φωνές των παιδιών, οι μαμάδες με τα καροτσάκια που πιάνουν ψιλή κουβεντούλα, οι κόρνες των αυτοκινήτων για χαιρετισμό, τα δυνατά γέλια από τα διπλανά τραπεζάκια που έχουν γεμίσει τσιπουράκια, διόλου δεν καταστρέφουν τη ράθυμη διάθεση των καθήμενων και δεν ενοχλούν τους τρεις ναυάρχους, τον Δεριγνύ, τον Κόδριγκτον και τον Χέυδεν, που αναπαύονται ειρηνικά πια και μνημονεύονται στη στήλη που δεσπόζει στην πλατεία.

Ο μεγάλος κόλπος του Ναβαρίνου, όπου οι συμμαχικές δυνάμεις καταβύθισαν το 1827 τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο, καθορίζοντας την πορεία της ελληνικής επανάστασης, είναι ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια του κόσμου, χάρη στη Σφακτηρία που λειτουργεί ως φυσικός λιμενοβραχίονας. Σκαλιά που ανηφορίζουν στις γειτονιές και στενά δρομάκια θα σας ξεναγήσουν στο εσωτερικό της σύγχρονης πόλης.

Ενας ερασιτέχνης ψαράς δοκιμάζει την τύχη του στο λιμάνι της Πύλου

Εναλλακτικά ακολουθήστε τον παραλιακό δρόμο για ατελείωτες βόλτες στη μαρίνα και την προβλήτα. Αξίζει να αναζητήσετε το Ινστιτούτο Αστροσωματιδιακής Φυσικής «Νέστωρ» του Εθνικού Αστεροσκοπείου, που στεγάζεται στο παλιό γυμνάσιο, το σπίτι του Ολυμπιονίκη Κωστή Τσικλιτήρα και το αρχαιολογικό μουσείο με εκθέματα μυκηναϊκής εποχής από τη Βοϊδοκοιλιά και ελληνιστικών χρόνων από τη Γιάλοβα. Εντούτοις το πιο ενδιαφέρον αξιοθέατο είναι το κάστρο της, το Νιόκαστρο, που κτίστηκε στα 1573 από τους Τούρκους ως φρουρός της νότιας εισόδου του κόλπου. Η βόλτα κάτω από τα πεύκα μέχρι την ακρόπολη είναι από τις πλέον δημοφιλείς.

Μέσα στο κάστρο βρίσκεται η εντυπωσιακή εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που ανεγέρθηκε το 1573, πιθανότατα ως τζαμί, και οι στρατώνες Μαιζώνος που έχουν ανακαινιστεί και φιλοξενούν τη σπουδαία συλλογή του Γάλλου φιλέλληνα δημοσιογράφου Rene Ρuaux με καλλιτεχνικά έργα που αφορούν τον φιλελληνισμό.

Το Νιόκαστρο της Πύλου έχει έκταση 75 στρεμ.τετράπλευρους προμαχώνες και ισχυρό οχυρωματικό περίβολο. Η ακρόπολη του είναι εξαγωνική και βρίσκεται στο ΝΑ άκρο του

Νιόκαστρο ονομάστηκε, καθώς στο βόρειο τμήμα υπήρχε ήδη ενετικό κάστρο, το Παλαιόκαστρο, το οποίο αξίζει να επισκεφθείτε (μέσω μονοπατιού που ξεκινά από την παραλία της Χρυσής Αμμου), για να απολαύσετε την ασύλληπτη θέα προς τη Βοϊδοκοιλιά, τη Γιάλοβα, την Πύλο, τη Σφακτηρία και το Ιόνιο.


Εκπλήξεις στην Τριφυλία
Ο δρόμος μετά την Πύλο οδηγεί στον οικισμό της Γιάλοβας. Παρά τον κόσμο που συγκεντρώνει τους καλοκαιρινούς μήνες και την πληθώρα τουριστικών εγκαταστάσεων λόγω της παραλίας της και της γειτνίασής της με τη λιμνοθάλασσα και τη Βοϊδοκοιλιά δεν παραδίνεται άνευ όρων, καθώς οι κάτοικοί της αναγνωρίζουν τον πλούτο της περιοχής και τάσσονται πλέον υπέρ της προστασίας της.

Νυχτερινή άποψη της Πύλου

«Ζούμε σε έναν παράδεισο και οφείλουμε να τον προστατεύσουμε. Μπορεί να στηριζόμαστε στον τουρισμό, αλλά χρειάζεται και μέτρο», λέει ο κ. Σταύρος Γιαννούτσος, που όχι μόνο είναι κάτοικος της περιοχής αλλά και ξενοδόχος και μάλιστα ο πρώτος που ασχολήθηκε με τον τουρισμό στη Γιάλοβα, το 1975. Πριν φύγετε από τον οικισμό, αξίζει να επισκεφθείτε τη λαογραφική συλλογή που διατηρεί ο λαογράφος Κώστας Μπαλαφούτης.

Συνεχίζοντας βόρεια και μετά τις απαραίτητες στάσεις στη λιμνοθάλασσα και τη Βοϊδοκοιλιά, μπορείτε να κινηθείτε παραλιακά ή να στραφείτε ανατολικά για να επισκεφθείτε το ανάκτορο του Νέστορα, καθώς και το αρχαιολογικό μουσείο Χώρας που φιλοξενεί τα σπουδαία μυκηναϊκά ευρήματα της Μεσσηνίας. Από τη Χώρα κατευθύνεστε προς Γαργαλιάνους κι έπειτα φτάνετε στην τουριστική Μαραθούπολη (τις ωραιότερες βουτιές θα απολαύσετε στο νησάκι Πρώτη) ή οδεύετε προς τα Φιλιατρά.

Η παλιά πόλη της Κυπαρισσίας απλώνεται κάτω από το κάστρο της Αρκαδιάς

Απαραίτητη θεωρείται η παράκαμψη προς τους Χριστιάνους, για να δείτε την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος του 11ου αιώνα. Είναι πανέμορφη και ανήκει στον οκταγωνικό τύπο, ο οποίος συναντάται σε μερικά μόνο κορυφαία μνημεία της Ελλάδας, όπως η Μονή Δαφνίου.

Λίγα χιλιόμετρα απομένουν μέχρι την Κυπαρισσία. Αν δεν είστε διαβασμένοι, η Κυπαρισσία θα σας εκπλήξει. Οχι φυσικά με τη σύγχρονη άχαρη πόλη της, αλλά με τον πλούσιο κυπαρισσιακό κόλπο, τη δεύτερη σημαντικότερη περιοχή ωοτοκίας της καρέτα καρέτα στη Μεσόγειο, το κάστρο στη θέση της αρχαίας ακρόπολης και κυρίως την Ανω Πόλη με τα παλιά πέτρινα καλντερίμια, τις κρήνες, το Σταυροπάζαρο, τα ερειπωμένα σπίτια με τα σαχνισιά και τα ξεφτισμένα χρώματα, τα αρχοντικά με τις πελεκημένες πέτρες, το καφενείο του Μπακολιά που λειτουργεί ακόμη.

Ιστορικός και διατηρητέος ο οικισμός της Κυπαρισσίας

Την ατμόσφαιρα περασμένων εποχών που είναι ενσωματωμένη στη σύγχρονη ζωή. Κι έπειτα είναι και η περιοχή γύρω της. Ο αρχαιολογικός χώρος Περιστεριάς με τους μυκηναϊκούς τάφους, το φαράγγι των Σταλακτιτών με την πλούσια βλάστηση και τα εντυπωσιακά στενά περάσματα, το όρος Αιγάλεω ή Ψυχρό με την ψηλότερη κορυφή του στα 1.225 μ. και, φυσικά, οι άνθρωποι που εκδηλώνουν ένα θαυμαστό ενδιαφέρον για τον τόπο τους, την προστασία και ανάδειξή του. Οπως όλοι οι Μεσσήνιοι, άλλωστε.


http://www.thetravelbook.gr